Spis treści

Polecamy wystawę eksponatów związanych z "Kolędą z rajem" w galerii „Magnez” w Muzeum w Przeworsku, w dniach od 11 grudnia 2011 r. do 8 stycznia 2012 r.

„Kolęda z rajem” z Chałupek k. Przeworska
„Na dziś dzień kolęda, Bóg w żłobie leży. Świat się raduje, niebo się otwiera. Król nad królami leży w żłobie między bydlętami. Trąby zagrajcie, w kotły uderzcie, Pana Jezusa na ten świat witajcie. Ach witaj, witaj Jezu na ten świat zrodzony. Jeżeli chcecie widzieć coś nowego, proszę ja was, puśćcie nas do domu swego. W tej kolędzie Jezus, Maria i Józef będzie!” - tak rozpoczynało się przedstawienie kolędnicze pt. „Raj” – Hetman z asysty Króla Heroda prosił gospodarzy o pozwolenie na wejście kolędników do wnętrza domu.
Przedstawienia kolędnicze typu „Raj” są poszerzoną wersją kolędy z Herodem. Poszerzoną o scenkę rozgrywającą się w raju - dialogi toczą się pomiędzy postaciami: Adama, Ewy, Anioła, Diabła. Znane są na terenie Podkarpacia w okolicach Sokołowa Młp. (Trzeboś), Kolbuszowej (Mazury), Leżajska (Giedlarowa), Łańcuta (Dąbrówki, Gwizdów) oraz Przeworska (Gniewczyna Tryniecka, Tryńcza, Gorliczyna, Ujezna i Urzejowice, skąd pochodzi interesujący wariant „Raju” ze sceną z udziałem Abrahama i Izaaka). Pełną wersję „Dyalogu grywanego przed 40-tu laty przez mieszczan przeworskich” (części: Raj, Ziemia, Abraham, Józef i Marya, Pasterze, Heród, Stajenka, Gospodyni i Czarownica, Dziad Wojtek) już w roku 1903 opublikował Aleksander Saloni – pionier badań etnograficznych na terenie Rzeszowskiego.